من راس ماله الرجا...

جراح است. پیش از این وقتی صحبت از او می شد، این طوری توصیفش می کردم: انسان است، ظاهرا کمتر از دیگران درگیر مادیات شده و فهیم است. برای هر کدام از این ادعاها هم دلیل داشتم. حس کرده بودم عاقل هم هست اما این را حسنش به حساب نمی آوردم. منظورم از عاقل این است که در هر موقعیتی تند و سریع چرتکه می اندازد و سود و زیان محاسبه می کند.  شاید با مثال بهتر بتوانم منظورم را توضیح بدهم:

پسرک تومور دارد و پدرش هزینه زیادی بابت درمانش کرده است. دار و ندارش را برای درمان این طفل معصوم گذاشته، از شهرستان آمده و تهران خانه اجاره کرده، خرج عمل دلبندش را در یک بیمارستان خصوصی خوب داده و .... . حالا دیگر از عهده مخارج آن بیمارستان برنمی آید. ناگزیر فرشته معصومش را آورده در بیمارستان دولتی به دست تیغ جراحان سپرده و امیدوار است. اما همان جناب عاقل -که قبلا بچه را در بیمارستان خصوصی و حالا در بیمارستان دولتی عمل کرده- رفته است آی سی یو و به پرستار دلسوزانه می گوید پدرش را بیاورید اینجا تا باور کند که حتی یک درصد هم امید به بهبود فرزندش نیست تا بیشتر از این هزینه نکند. می شنوم و پایم سست می شود و نزدیک است که نقش زمین شوم از تصور حال آن پدر بخت برگشته پس از این روشنگری! برای آن جناب عاقل به عنوان دکتر منفعت بیشتر در این است که عمل کند و حق الزحمه اش را بگیرد، به اصطلاع دارد به نفع آن پدر کار می کند، تدبیری که اندیشیده است برای ناامید کردن آن بنده خدا احتمالا به نتیجه می رسد اما...؟!

نمی دانم، اما شاید مشکل از نفس حسابگر بودن آن جراح عاقل نیست. بلکه محاسبتش ایراد دارد چرا که ارزشی برای امیدواری مردی که جز امید سرمایه ای برایش باقی نمانده در نظر نگرفته است.

سوژه ی نقاشی

این تصویر تابلوی «جیغ» اثر «ادوارد مونک (Edvard Munch)» نقاش نروژی قرن نوزدهم است و تصویر فردی را نشان می‌دهد که زیر آسمان سرخ‌رنگ در حالی که سر خود را با دو دست گرفته فریاد می‌زند. این تابلو با فروش ۱۱۹ میلیون دلار، رکورد جدیدی در تاریخ حراج آثار هنری جهان ثبت کرد و گران‌ترین اثر نقاشی جهان لقب گرفت. خریدار این اثر ناشناس باقی مانده است.

حالا نه لزوما در حد ادوارد مونک، اما یک نقاش خوب پیدا نمی شود که تصویری از این خریدار ناشناس بکشد در لحظه ای که درست و حسابی متوجه شود با این پولی که برای شادی دل کوچک خودش هزینه کرده است، چند دل دیگر را می توانست شاد کند؟

مردی که بیدار بود

سعی می کنم فکر نکنم به آن چیزهایی که ذهنم را اشغال کرده است. این طوری احساس بهتری نسبت به خودم پیدا می کنم. وقتی زیادی تجسس کنم در گوشه و کنار فضای ذهنم و چشمم به تلمبار اشتغالات این روزهایم بیفتد لابد این هم یادم می آید که یک زمانی دست کم گاهی فکر می کردم ... . بعضی ها می گویند بی خبری خوب است و اگر این طور باشد این روزها بسیار خوبم «که از خویش خبر نیست مرا». در همین حال کنترل تلویزیون را برمی دارم و روشنش می کنم که مبادا سکوتی ایجاد شود که خطر تفکر منجر به آگاهی را در پی داشته باشد و این بی خبری خوب(!) از دست برود. نقشه ام نمی گیرد. هرچند احتیاط کرده ام و شبکه یک، شبکه هر ایرانی را انتخاب کرده ام که به زعم من از این جهت کم خطر و حتی بی خطر است. مستندی پخش می کرد با عنوان در هوای تو در مورد زندگی آیت الله ابن الرضا و چون هیچ هشدار قبلی نداشت که این مستند مناسب آنهایی که سن معرفتی شان زیر فلان است، نمی باشد، من هم آن را دیدم. چند قطره اشک شاید کمی آدم را سبک کند اما ... . جای نگرانی نیست! دوباره خواب بی خبری تمام وجودم را فرامی گیرد. مردمان خواب شاید اتفاقی بیدار شوند اما بیدار ماندن اتفاقی نیست، آنهایی که بیدارند یا مجبور شده اند یا تصمیم گرفته اند که خواب نباشند.

الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا

کو گوش شنوا

یادداشتی گذاشته بودم که حذفش کردم. قسمت اصلی اش این بود که آیا کسی نیست به این دانشجوهای محترم بفماند کارشان اشتباه بود و ... . امروز دیدم که باز هم بزرگی گفته است و شاید از میان آن جماعت کسی با گوش شنوا پیدا شود. کاش وقت بیشتری برای فکر کردن بگذاریم. جبهه مبارزه با استکبار را تشخیص بدهیم و بدانیم با کدام کار ما تضعیف و با کدام کار ما تقویت می شود. دست کم درک تفاوت دولت موقت و مرحوم بازرگان و دکتر یزدی با دولت دهم و آقای احمدی نژاد و دکتر صالحی که نیاز به نبوغ ندارد.  اگر اندکی از آن بصیرتی که مدعی اش هستند را داشته باشند متوجه خواهند شد که نصیحت پدرانه آیت الله مکارم در واقع حرف دل دیگر دلسوزان نظام هم هست:

مهم این است که گاهى کارهایى فراتر از قوانین از سوى بعضى از جوانان عزیز احساساتى انجام مى‌گیرد، که بهانه مهمى به دست دشمن ماجراجو مى‌دهد و هزینه‌هاى زیادى باید براى آن بپردازیم، مانند همین حادثه اشغال سفارتخانه که سبب شد آنها با جنجال و هوچى‌گرى سعى کنند شکستى را که از مجلس خورده بودند، جبران کنند و إن‌شاءالله موفق نخواهند شد.

پا نوشت: به هیچ و جه از بسته شدن سفارت انگلیس نگران نیستم. نگرانی ام از فقدان بصیرت است.

مانور

من از کلمه رزمایش که به جای مانور انتخاب شده خوشم میاد و از معدود جایگزین‌هایی هست که می‌پسندمشون اما اینجا به نظرم همون مانور مناسبتره!

1.خبر انتشار یک کتاب

مجموعه‌ای از طنزنوشته‌های مشهور به «پ نه پ» در قالب یک کتاب جیبی ارزان و خواندنی توسط نشر خبر امروز منتشر شد.

در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:

پدربزرگم فوت کرده، تو قبرستونیم. دوستم زنگ زده میگه: کجایی؟
میگم: قبرستون.
میگه: واسه چی؟
میگم: واسه پدر بزرگم.
میگه: اِ ، فوت کرد؟
ـــ پـَـ نه پـَـ ! تمرینی اومدیم مانور بدیم اگه یه وقت اتفاقی افتاد هول نشیم!

ایکس: خب، از نظر ما مانور دادن واسه مرگ افراد مسخره است، برای همین چنین طنزی می‌سازیم!

2.خبر آمادگی بی‌بی‌سی

به نوشته دیلی میل، کارکنان دانشکده خبرنگاری در لندن، نمونه‌های آزمایشی اعلام مرگ ملکه را در بی بی سی، ملاحظه و ارزیابی کرده‌اند.

یکی از مسوولان بی بی سی به خبرنگاران گفته همانند دیگر سازمان‌های انگلیسی، بی بی سی نیز برای اعلام مرگ ملکه این کشور آماده شده است.

ایکس: گویا از نظر انگلیسی‌ها مانور دادن مثلا برای مرگ ملکه مسخره نیست. عجیب‌تر اینکه به نظر میاد انتظار دارن با انتشار چنین خبری تحسین بشن!

جنگ

"امروز جنگ حق و باطل، جنگ فقر و غنا، جنگ استضعاف و استکبار و جنگ پابرهنه‌ها و مرفهین بی درد شروع شده است "

این کلام آشنا بخشی از پیام امام در تیر ماه 1367 است. اخبار جنبش تسخیر وال استریت را که دنبال می‌کردم از خودم می‌پرسیدم این جنگی که شروع شد و کم‌کم در حال فراگیر شدن است و می‌دانیم با شکوه هرچه تمام‌تر به نفع مستضعفین عالم  به سرانجام خواهد رسید، بالاخره کی تمام می‌شود؟

×××

خبرگزاری مهر به نقل از ایندیپندت در مورد سناریوی طرح اتهام تلاش ایران برای ترور سفیر سعودی درآمریکا، نوشته بود:

طرفهایی که از طرح ادعاهای اخیر علیه ایران استفاده می کنند نو محافظه کاران، برخی حامیان اسرائیل و هواداران جنگ علیه ایران هستند. البته در خاورمیانه نیز عربستان، بحرین و امارات که مشکلات داخلی و اعتراضات مردمی را شاهد هستند استفاده های خاص خود را از این ادعاها می برند.

ظاهر امر که نشان می‌دهد مشکلات سران کشورهای گرفتار جنبش 99 درصدی کمتر از مشکلات دیکتاتورهای خاورمیانه نیست. احتمالا همین مشکلات و فشارها در ایجاد توهم انتفاع از این به اصطلاح راهکار موثر بوده است! به نظر می‌رسد که هدفشان منحصر به انتشار اکاذیب با بوق و کرنا نمی‌شود. به هر صورت از این یک درصدِ صاحبِ قدرت و ثروت اضافی در کشورهای مذکور -که پیش از این نقصان عقلشان را در ماجرای جنگ عراق به نمایش عمومی گذاشته‌اند- انتظار دوراندیشی نمی‌توان نداشت!

لینک یک حرف حسابِ مرتبط: آتش به اختیارها!

 

 

فرجام

در خبر آمده بود:

رییس کل بانک مرکزی خطاب به خبرنگاران با طرح این سوال که آیا شما می توانید بگویید که آقای خاوری بازمی گردد یا نه؟ گفت: من هم مثل شما هستم.

عنوان نامناسبی که برای خبر انتخاب کرده بودند این بود:

بهمنی: نمی‌دانم خاوری باز می‌گردد یا نه

آقای بهمنی اگر همان‌طوری که خودش گفته مثل ما باشد، می‌داند که وقتی

در برفت و در برفت و در برفت  (با اندکی دخل و تصرف در حکایت مثنوی)

برنمی‌گردد یا دست کم بنای بازگشت ندارد! آدم در چنین شرایطی قوه توجیهش چنان قوی می‌شود که دلایل واضح و مبرهن را هم با استدلال نفی می‌کند. چه رسد به این جناب که کار غیر قانونی اثبات شده‌ای و چه بسا اثبات نشده‌ای هم مرتکب نشده است. یک مصلحت‌اندیشی کوتاه مدت حکم می‌کند که پشت سرش را نگاه هم نکند. حتی در بهترین حالت ممکن نیز به دلیل برخی کوتاهی‌ها مجبور به پرداخت هزینه‌هایی خواهد بود که ظاهرا هوشمندانه از آن گریخته است. او اما به اندازه‌ای هوشمند و مصلحت‌اندیش نبود که بداند

هر که گریزد ز خراجات شهر

خارکش غول بیابان شود

اثرات

فیلم مستندی بود که از نظر ایکس ارزش دیدن داشت. بخشی از آن در مورد کشفیات باستانی مربوط به حدود نه هزار سال قبل و تحقیقات یک گروه روانشناسی در مورد اثرات یاد مرگ بر انسانها بود. یکی از آزمایشهای جالبشان این بود که چند دانشجو را نشانده بودند و روی یک پرده بزرگ کلمات قشنگ به آنها نشان می دادند. کلماتی نظیر گل و آبشار و ... . کلمات به آهستگی محو می شد و بعد کلمه بعدی ظاهر می شد. در فاصله تغییر کلمات به اندازه چند صدم ثانبه کلمه "مرگ" را هم نمایش می داند که البته چشم نمی توانست چیزی را در این زمان ببیند اما گروهی از دانشجوها که در معرض همین یادآوری ندیدنی واقع شده بودند عکس العملهای خاصی از خودشان بروز می دادند. آنها در آزمایش بعدی که تصاویری از سیاستمداران و هنرپیشه ها و ... بود به تصاویر کسانی که مرده بودند زمان طولانی تری نگاه می کردند. واکنشهای دیگری هم نشان می دادند بعد از همان یادآوری بسیار کوتاه....

***

امام صادق علیه السلام در مورد تأثیر عمیق یاد مرگ بر بیداری روح و جان آدمی می فرماید: «ذِکْرُ الْمَوتِ یُمِیتُ الشَّهَواتِ فِی النَّفْسِ وَیَقْطَعُ مَنابِتَ الْغَفْلَةِ وَیُقَوِّی النَّفْسَ بِمَواعِدِ اللّهِ وَیُرِقُّ الطَّبْعَ وَیَکْسِرُ اَعْلامَ الْهَوَی وَیُطْفِی ءُ نارَ الْحِرْصِ وَیُحَقِّرُ الدُّنْیا؛ یاد مرگ خواهشهای باطل را از دل زایل می کند و ریشه های غفلت را می کند و دل را به وعده های الهی قوی و مطمئن می گرداند و طبع را رقیق و نازک می سازد و عَلَمهای هوا و هوس را می شکند و آتش حرص را فرو می نشاند و دنیا را حقیر و بی مقدار می سازد».

فقط همین!

بیست و چهارم اسفند سال 63، اتفاقی رخ داد که فهمیدنش  آسان نبود مگر برای عده ای معدود. از آنهایی که شرایط فهمیدنش را داشتند افراد زیادی باقی نمانده‌اند، چراکه بسیاری از آنها به آنچه آرزو داشتند رسیده‌اند. او مردی بود که یک بار با تمام وجود انفجار را حس کرده بود در سال 60 و آن روز باز هم بمب بود و ناامنی و تکه‌های بدن نمازگزاران که در فضا پراکنده می‌شد و طمانینه مردی که منتظر بود و آرام.

به آنچه از زمان جنگ در خاطرم مانده کاری ندارم، به حکایت‌هایی که از جناب بنی‌صدر و اختلافاتش با چمران  می‌دانیم استناد نمی‌کنم، در مورد خونی که سید ابوالحسن بنی‌صدر به دل بزرگ‌مردمان جان بر کف سرزمینم کرده بود نمی‌نویسم، اصلا به نوع خروجش از این کشور و این که واقعا عقل سلیم کدام یک از این دو تن ، آیت الله  سید علی خامنه‌ای و مهندس سید ابوالحسن بنی‌صدر، را با توجه به سابقه اهل فرار تشخیص می‌دهد، نمی‌پردازم. نمی‌گویم برای یادآوری و یا آشنایی با ایران روزگار جنگ کتاب "دا" را بخوانید. اصلا اگر فرصت ندارید نیازی نیست وصیت نامه جانسوز جهان‌آرا را مرور کنید و دنبال مصادیق "سران تازه به دوران رسیده که نعمت آزادی را درک نکرده‌اند چون دربند نبوده‌اند یا در گوشه‌های تریاهای پاریس، لندن و هامبورگ بوده‌اند" بگردید. فقط اگر روزی روزگاری یک شبکه‌ای مثل بی‌بی‌سی با آگاهی کامل از همه تاریخ معاصری که ما وقت خواندن و مرور کردنش را نداریم و با علم به بی‌حوصلگی ما، برایمان مستند ساخت و از جناب بنی‌صدر نقل قول کرد که  "فرار آقای خامنه‌ای از کرخه کور در زمان جنگ، باعث شکست ایران شد" باور کنید که به شعورمان توهین کرده است!

احساس امنیت

رمز عبورم را می‌پذیرد و آن را ضعیف ارزیابی می‌کند. آن رایانه فاقد شعور هم اگر تذکر نمی‌داد، خودم می‌دانستم ضریب امنیتی رمز عبورم پایین است. نظر شخصی و مبتنی بر یک تجربه است: خطر این که یک رمزی انتخاب کنم که هر هکر نابلدی بتواند کشفش کند از خطر انتخاب رمزی که بعدا ممکن است فراموشش کنم کمتر است. همه مساله هم به اینجا ختم نمی‌شود. در آرشیو خاطراتم بخشهایی از تاریخ ایران خاک می‌خورد که نمی‌توانم کامل به خاطر بیاورمش. آن زمانها به زحمت می‌شد نوجوان محسوبمان کرد و من هنوز نمی‌توانستم درک کنم که چرا آن کشوری که ایران دستگاههای شنودش را در وزارت خارجه ما کشف کرده بود و به شدت مورد اعتراض ایران بود با پررویی مدعی شده است که ایران یک مساله عادی و رایج را بیش از اندازه بزرگ کرده است. بعدها عاقل‌تر شدیم،‌ دنیادیده‌تر شدیم،‌اطلاعاتمان بیشتر شد و متوجه شدیم که آن پرروها خیلی هم بیراه نمی‌گفتند. در مملکت خودشان هم همین کار را می‌کنند و اصولا همه جای دنیا همین اتفاق می‌افتد. معمولا نیازی هم به توانایی ذهنی یک هکر هوشمند ندارد. اصلا خیلی وقتها ارتباط خاصی به هکرهای بیچاره ندارد. مثلا شاید کافی باشد که چند عدد هندوانه زیر بغل آنهایی که به اشتباه احساس فرهیختگی  می‌کنند قرار داده شود که شما نابغه هستید (همیشه که اخبار کذب تکذیب نمی‌شوند!) و یا همان جماعت را به یک بهانه دیگر گول بزنند که ما از عدم امنیت شما نگرانیم تا خودشان به دست خودشان شرایط را برای دسترسی آسان ایجاد کنند. منظورم این نیست که هشدار گوگل بیراه است، ما که بدون هشدار هم ملتفت موضوع بودیم اما تعجبم از این است که بعضی‌ها تصور می‌کنند مثلا اگر از گوگل کروم استفاده کنند امنیتشان بسیار بیشتر است. از دید من عوام که شرایط امنیتی آنها هیچ فرقی نمی‌کند. البته واضح است که وقتی ناامنی از جانب خود گوگل باشد هشداری در کار نیست. درست است که هیچ ارتباطی به ایکس و دوستانش ندارد اما شاید به این مطلب مرتبط باشد که  اطلاعات بی‌ارزش هم گاهی قابل فروش‌اند و گوگل به زعم ما که اهل تجارت است. زیاده عرضی نیست!

پی‌نوشت: 

1.ایکس هم رمز عبور حساب گوگلی خودش را تغییر داده است. اگر ایمیل‌هایتان بی‌جواب ماند مطمئن نباشید که ایکس یک بلایی سرش آمده است. یک احتمال معقول این است که رمز عبور جدیدش را فراموش کرده باشد! هرچند خودش چنین احتمالی را جدی نگرفته و به دلیل اعتماد به نفس بالایی که دارد از حفظ کردن آن در جایی خارج از حافظه کم ظرفیتش خودداری می‌کند.

2.هرگز فراموش نکنید: اگر چیزی را به زبان آوردید، یا در جایی نوشتید، یا گاهی حتی از خاطر گذراندید دیگر نباید مطمئن باشید که کسی از آن مطلع نخواهد شد.